สมุนไพรที่มีสรรพคุณในการดูแลหรือบำรุงเส้นผมและหนังศีรษะ และเลือกใช้ให้เหมาะกับสภาพของเส้นผมและหนังศีรษะของตัวเราเอง ได้แก่
- ผลมะกรูด น้ำจากผลมะกรูดจะมีฤทธิ์เป็นกรดค่อนข้างมาก(pH 3.5) เมื่อนำมาผสมน้ำให้เจือจางใช้สระผม จะช่วยสลายไขมันและชะล้างสิ่งสกปรกที่เกาะบนเส้นผมและหนังศีรษะได้ดี (การใช้น้ำมะกรูดสระผมที่ถูกวิธี ต้องผสมน้ำเพื่อลดความเข้มข้น ไม่ควรใช้ชะโลมบนเส้นผมโดยตรง เพราะจะทำให้เส้นผมเปราะขาดง่าย)
- ผิวมะกรูด น้ำมันจากเปลือกผลมะกรูดมีกลิ่นหอม และช่วยบำรุงให้เส้นผมเป็นเงางาม
- ผลมะเฟือง น้ำจากผลมะเฟืองมีฤทธิ์เป็นกรด(ค่อนข้างมาก pH 2.5-3) ช่วยสลายไขมันและชะล้างสิ่งสกปรกที่เกาะบนเส้นผมและหนังศีรษะได้ดี เมื่อนำมาผสมน้ำให้เจือจางลงใช้สระผมจะช่วยบรรเทาอาการคันศีรษะได้
- ผลมะคำดีควาย น้ำที่สกัดจากผลมะคำดีควาย จะมีคุณสมบัติช่วยลดรังแค รักษาอาการชันนะตุหนังศีรษะเป็นเชื้อรา แต่การใช้ต้องระวังไม่ให้เข้าตา เพราะจะแสบมาก
- ดอกอัญชัน น้ำที่สกัดจากดอกอัญชัน จะช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของโลหิต หากนำมานวดหนังศีรษะและหมักผมก่อนสระ 15 นาที หรือผสมลงในแชมพูสระผม เมื่อใช้เป็นประจำจะช่วยทำให้รากผมแข็งแรงขึ้น เส้นผมไม่หลุดร่วงง่าย
- ต้นตะไคร้ น้ำที่สกัดจากต้นตะไคร้(ต้นตะไคร้ทุบให้แตกต้มกับน้ำสะอาด)ใช้หมักผมก่อนสระหรือผสมในแชมพู เมื่อใช้เป็นประจำจะช่วยบรรเทาอาการเส้นผมแตกปลาย ลดรังแค
- ใบว่านหางจระเข้ วุ้นใสๆที่ได้จากใบว่านหางจระเข้ ใช้หมักผมก่อนสระ เมื่อใช้เป็นประจำจะช่วยให้ผมนุ่มสลวย หวีง่าย และช่วยรักษาแผลบนหนังศรีษะ
- ต้นฟ้าทลายโจร น้ำที่สกัดจากฟ้าทลายโจร(ใบ ต้น ฝัก) จะมีสารยับยังการเจริญเติบโตของเชื้อราและแบคทีเรียบางชนิด ใช้หมักผมก่อนสระหรือใช้ผสมกับแชมพูสระผวันนี้มาแนะนำทำแชมพูมะกรูดแบบไร้สารเคมี คือ ไม่ใช้หัวแชมพูหรือผงฟอง ส่วนผสมหาง่ายๆ ม เมื่อใช้เป็นประจำจะช่วยลดอาการเส้นผมหลุดร่วงง่าย
-ขิง มีคุณสมบัติส่งเสริมการงอกของเส้นผม เหมาะสำหรับคนผมร่วงมาก หัวล้าน
สมุนไพรที่นำมาใส่ในแชมพูสระผมมีหลายชนิด ควรศึกษาถึงคุณสมบัติของสมุนไพรแต่ละชนิดก่อนและเลือกใช้ให้เหมาะสมกับตนเอง
แนะนำมามากแล้ว มาลงมือทำแชมพูสมุนไพรสูตรตามใจคุณกันดีกว่า
ที่ผิวมะกรูดจะมีน้ำมันหอมระเหย และน้ำจากผลมะกรูด มีกลิ่นหอม มีฤทธิ์เป็นกรด ใช้ทำความสะอาดล้างคราบมัน ช่วยให้ผมนุ่มลื่น ดกดำ ป้องกันรังแค
ประมาณนี้แหละ แต่เหตุผลหลักๆ ที่เราเลือกมะกรูด เพราะ ผมมัน และมีรังแค
ส่วนเรื่องดกดำ เงางาม นี่ไม่ได้หวังผล เพราะทำสีเป็นประจำ ยังไงผมก็ไม่ดำและปลายผมเสียอยู่แล้ว
วิธีทำแชมพูมะกรูด แบบง่ายๆ
ปอกเปลือก นำเมล็ดออก หั่นเป็นชิ้นเล็กๆ
นำไปปั่นให้ละเอียด ใช้ มะกรูด 3 ส่วน : น้ำ 1 ส่วน
ใส่เปลือกมะกรูดลงไป เล็กน้อย (ตามสูตรบอกมาว่าถ้าใส่เปลือกมากจะมัน)
กรองด้วยผ้าขาวบาง นำไปต้มให้เดือด เก็บไว้ใช้ได้นานเป็นปี โดยไม่ต้องแช่เย็นหรืออีกวิธีหนึ่งคือ
ต้มมะกรูดทั้งลูกจนนิ่ม ต้มประมาณ 15 นาที ลองใช้มีดจิ้มดู นิ่มแล้วมีดทะลุเข้าได้ง่ายๆ เลยพอ
ต้มแล้วสีจะเปลี่ยนอาจจะดูไม่ค่อยงามนะคะ ทิ้งให้เย็นแล้วปอกเอาแต่เปลือก
ใส่เปลือกลงโถปั่น เติมน้ำ ต้มมะกรูดนิดเดียว
ใช้ธรรมดาเติมลงไปเพิ่มได้ เพราะเปลือกน้อยมาก ปั่นไม่ได้ ประมาณ เปลือก 1 ส่วน : น้ำ 2 ส่วนเลย พอปั่นละเอียดแล้วก็นำไปต้มอีกที ก่อนกรองเก็บค่ะ
วิธีใช้
ใช้น้ำราดผมให้เปียก ชโลมแชมพูมะกรูดลงไป นวดให้ทั่ว ทิ้งไว้ 3-5 นาทีแล้วล้างออก
ถ้าใช้ผลิตภัณฑ์จัดแต่งทรงผม หรือยังติดใช้แชมพูแบบมีฟองอยู่
ให้ผสมแชมพูดมะกรูดกับแชมพูเด็ก อัตราส่วน 3:1เพราะใช้แชมพูเด็กผสมแค่ 1/4 ส่วน และในแชมพูเด็กมีสารเคมีน้อยกว่าและอ่อนโยนกว่าแชมพูทั่วๆ ไป
สูตรนี้ใช้เพียงมะกรูด 1 กิโลกรัม กับน้ำสะอาด 1 ลิตร
วิธีการทำ
1. นำผลมะกรูููดมาล้างน้ำให้สะอาด แล้วผ่าซีก เอาเมล็ดออก หั่ันทั้งเปลือกให้ เป็นชิ้น
2. นำไปต้มกับน้ำในหม้อ ปิดฝา ต้มนาน 15 นาที
3. ทิ้งไว้ให้เย็น แล้วนำทั้งน้ำและเนื้อ มะกรูดไปปั่นในเครื่องปั่นจนละเอียด
4. นำมากรองด้วยผ้าขาวบาง จะได้น้ำมะกรูดที่ข้นเหนียวเป็นครีม
5. นำน้ำมะกรูดที่ได้ไปนึ่ง หรือ ต้มไฟอ่อน พอเดือดปุดๆ ยกลงทิ้งไว้ ให้เย็น นำไปบรรจุขวดที่มีฝาปิด เก็บได้นาน 3-6 เดือน
สูตรที่ 2 แชมพูผมนิ่มและดกดำ
1. มะกรูด 1 กิโล หรือมากกว่า ( มะกรูดเป็นสัดส่วนหลัก เจ้าของสูตรแนะนำให้เน้นมะกรูดเป็นหลัก มะกรูดน้อยเกินไปจะทำปฏิกิริยากับเบกกิ้งโซดาได้ไม่ดี ไม่เป็นฟอง )
2. ดอกอัญชัน 2 – 3 ขีด
3. ขิงสด 2 – 3 ขีด
4. เบคกิ้งโซดา 1 ถุง
5.น้ำสะอาด
วิธีทำแชมพูผมนิ่มและดกดำ
1.ล้างมะกรูด ขิง ดอกอัญชัญ ด้วยน้ำสะอาด จนแน่ใจว่าสะอาดดี โดยเฉพาะขิงต้องไม่มีดินติด
2.หั่นมะกรูด หั่นขิง เป็นเเว่นบางๆ
3.นำขิง มะกรูด ดอกอัญชันไปต้มรวมกันโดยใส่น้ำสะอาดให้ท่วมสมุนไพร ไม่ต้องให้สมุนไพรลอย ( เหมือนหุงข้าว ท่วมหลังมือ ) น้ำจะเยอะเกินไม่เข้มข้น
4.ตั้งไฟอ่อนๆ – ไฟกลางๆ ห้ามใช้ไฟแรง เพราะสมุนไฟรจะค่อยๆซึม หากใช้ไฟแรงน้ำจะแห้งเร็ว
5.สังเกตว่าดอกอัญชัญและมะกรูดเปื่อยยุ่ยแล้ว นำขึ้นจากเตา พักไว้ให้เย็น
6. นำไปกรองเอาเฉพาะส่วนน้ำ เก็บใส่ขวดสะสะอาด ปิดผาให้มิดชิด
วิธีสระ แชมพูผมนิ่มและดกดำ
1.เเบ่งน้ำยาสระผมจากขวด พอประมาณ สำหรับที่จะสระ ใส่ในภาชนะ และตักผงเบคกิ้งโซดาลงไป 1 ช้อนชา คนๆให้เข้ากัน แล้วสระผมตามปกติ
2. ล้างผมออกให้สะอาด หลายๆคนอาจตกใจขณะที่ผมยังไม่แห้งจะรู้สึกว่าผมกระด้าง เป้นปกติค่ะ รคอให้ผมแห้งแลัวหวีๆดูจะพบว่าผมนิ่มมากๆ แทบจะไม่ต้องไดส์เลยทีเดียว
เก็บที่อุญหภูมิปกตินาน 2สัปดาห์ไม่เสีย ใครจะแช่ตู้เย็นก็ได้
สูตรที่3 แชมพูว่านหางจระเข้
ว่านหางจระเข้ วุ้นใสๆที่ใบมีคุณสมบัติช่วยบำรุงผมให้นุ่มชุ่มชื้น เตรียมได้โดยปอกเปลือกใบว่านหางจระเข้ออกให้หมด แล้วล้างยางสีเหลืองให้หมด(ถ้าล้างยางไม่หมด ยางจะกัดผิวหนัง) นำวุ้นมาใส่โถปั่นให้ละเอียด แต่สารสำคัญในวุ้นนี้จะสลายตัวได้ง่ายมาก ถ้าทำใหม่ๆใช้สดๆจะได้ผลดีกว่าที่ทำทิ้งไว้นาน
วัตถุส่วนประกอบ
1. หัวแชมพู 1000 กรัม
2. ว่านหางจระเข้ 1000 กรัม
3. ผงฟอง 100 กรัม
4. ผงข้น 100 กรัม
5. ลาโนลิน 100 กรัม
6. หัวน้ำหอม 15 ซีซี
7. น้ำ 1000 กรัม
8. สี
ขั้นตอนการทำ
นำว่านหางจระเข้มาปอกเปลือก เอาไปล้างน้ำ แล้วปั่นละเอียดให้ได้ 1 กก.
ใส่น้ำ 1000 กรัม ผสมกับว่านหางจระเข้ 1000 กรัม นำไปต้ม
เทผงฟองทีละน้อย คนให้ละลาย ใส่ลาโนลินลงผสมนำแชมพูที่ต้มแล้วกรอง ใส่สี ทิ้งให้เย็น ใส่ผงข้นลงผสม ใส่หัวน้ำหอมบรรจุขวด
*** สามารถเติมสมุนไพรชนิดได้ตามต้องการหาก ค้นพบว่าสมุนไพรชนิดนั้นมีคุณสมบัติที่ดีต่อสุขภาพผม หรืออาจเพิ่มผงฟอง ช่วยให้ฟองมาก
.เกลือแกงหรือผงข้น ช่วยให้น้ำยาข้นขึ้น ลาโนลิน ช่วยให้เส้นผมลื่น
เพิ่มน้ำหอมกลิ่นตามชอบ ปริมาณเล็กน้อย
เคล็ดลับจริงๆ ต้องเผามะกรูด แต่ขี้เกียจเอาไม้เสียบมะกรูดแล้วเอามาปิ้งทีละลูก ก็เลยเอาใส่กระทะคั่วให้น้ำมันออกสักหน่อย
ถ้าทำใช้เฉพาะในครัวเรือนไม่ควรทำครั้งละมากๆเพราะไม่ได้ใส่วัตถุกันเสีย
การใส่เกลือ(ผงข้น)ควรใส่ประมาณ 125 กรัม ก่อน ถ้าเห็นว่าแชมพูข้นแล้วก็ไม่ต้องเพิ่ม เพราะถ้าใส่มากเกินไปจะทำให้แชมพูคืนตัว เหลว
เป็นอีกแนวทางหนึ่งสำหรับการทำผลิตภัณฑ์ไว้ใช้เองในครัวเรือนค่ะ ....ลองทำดูค่ะ..
ที่มา : คู่มือพึ่งตนเอง 37 หลักสูตรเพื่อสุขภาพและความงาม
และวารสารเกษตรกรรมธรรมชาติ ศูนย์สื่อเพื่อการพัฒนา
TEAY
นันทวดี น้อยนิติ
กดถูกใจ (Like) ติดตามข่าวสารจาก สวัสดี